دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته رسانه و علوم ارتباطات

اصول اخلاقی معاصر در روزنامه نگاری و بررسی نمونه های جهانی آیین نامه های اخلاقی

 
مقدمه : 
با آنکه جوامع انسانی اختلافاتی بر سر مذهب و عقیده دارند، در برخی از ارزش ها مشترکند. شاید بتوان گفت این ارزش ها وجه مشترک همه انسان هاست؛ وجهی که امکان می دهد انسان، انسان باقی مانده و بتواند با همدیگر زندگی نماید. اخلاقیات هستة این ارزش هاست. هر چند فلسفة اخلاق همه جوامع همانند نبوده و هر مکتب بر اساس فلسفة عام خود دارای مبانی خاصی برای اخلاق است، اما برخی ارزش ها تقریبا در همه نقاط جهان و برای هر جامعة مذهبی یا غیر مذهبی، ایدیولوژیک یا غیر ایدیولوژیک، توسعه یافته یا توسعه نیافته- مشترکند و همگان در مقام نظر و عمل به آن احترام می گذارند چنانچه، عدالت (در معنای وسیع آن)، امانت، مهرورزی، راستگویی، درستکاری، همنوع دوستی و ... از جمله این ارزش های اخلاقی مشترک بین تمام ملل جهان است.
 
 اخلاق ستون دین و خیمة اجتماع است، هیچ جامعه نمی تواند در صلح و آبادانی زندگی نماید، جز آنکه حکمرانان و مردمان آن به ارزش های اخلاقی پایبند باشند. دین برای استمرار یک جامعه ضروریست؛ اما تاریخ نمونه های متعددی از جوامع غیردینی را نشان داده است، چنانکه سخنی از حضرت علی(ع) است که می گوید: (حکومت با کفر باقی می ماند، اما با ظلم باقی نمی ماند)، پس جامعة بدون ایدیولوژی شاید حتا بهتر از دیگر جوامع از امنیت و آبادانی برخوردار باشد، اما بدون اخلاق نمی توان مانع فروپاشی اجتماعی و سیاسی شد.
متون آموزشی مربوط به ارتباط تجاری و فنی عموماً رویکرد اصول گرا به موضوع دارند؛ ولی در متون آموزش دهندة ارتباطات میان فردی نگاهی غیر اصول گرا یا نسبی گرا به اخلاق ارتباطی دیده می‌شود.
دخالت عوامل اجتماعی (یعنی سیاست و اقتصاد و فرهنگ) و عوامل آموزشی و حرفه‌ای در نگاهی به اصول و موازین اخلاقی ارتباطات، رسانه‌ها و به طور خاص روزنامه‌ها به خوبی اهمیت و پیچیدگی، در یافتن پاسخ به پرسشهای مطرح شده در ابتدای این نوشته را نشان می‌دهد. در یک نکته، جهت گیری اخلاقی در فعالیت  ژورنالیزم تابع دیدگاه‌ها و ایدیولوژی‌های جوامع مختلف و مواد، مراکز و نحوة آموزش اصول اخلاقی در کار ارتباطات است. فعالیت در عرصة ژورنالیزم، به عنوان یک حرفه، مسایل اخلاقی بسیاری را بر می‏انگیزد، اما اینکه اخلاق در ارتباطات چه موضوعاتی را تحت پوشش می‏دهد؟ بهتر است به دید عمیق پاسخی را به این پرسش تهیه کرد.
 
 این موضوعات متعدد هستند و ممکن است بر سر آنها در میان کارشناسان و صاحب نظران این حوزه و در کتابها و مقالات منتشر شده راجع به موضوع، توافق کامل وجود نداشته باشد؛ ولی مواردی که اهمیت بیشتری داشته و بیشتر از پیش  مورد بحث قرار گرفته اند، عبارتند از؛ کنترول و نظارت مستقیم و غیرمستقیم بر انتشار خبر و اطلاعات، تضاد حقیقت با سایر موضوعات، همگونی و ناهمگونی اصول اخلاقی با قانون؛ البته هر یک از‏این عناوین، موضوعات فرعی دیگری را در بر می‌گیرد و به قدری گسترده و پیچیده است که می‏شود در بارة هر یک چندین کتاب نوشت.
 
منظور از کنترول و نظارت مستقیم و غیرمستقیم بر انتشار خبر و اطلاعات، جلوگیری از انتشار خبر و یا مواخذه، تهدید و تطمیع رسانه ها و ژورنالیستان پس از انتشار خبر به منظور اصلاح مطالب منتشر شده، عذرخواهی اجباری رسانه و ژورنالیستان شده، چاپ اجباری پاسخ مطالب منتشر شده و یا خط‌دهی به رسانه برای آینده و قبول خودسانسوری است. این کنترول و نظارت ممکن است از ناحیة دولت و سازمان‌های وابسته، شرکت‌های اقتصادی قدرتمند و یا احزاب و گروه‌های فشار صورت گیرد.اگر چه حقیقت و گفتن حقیقت به خودی خود و صرف نظر از سایر عوامل بسیار ارزشمند است و می‌تواند شعار روز ژورنالیستان باشد، ولی همین ارزش ممکن است با سایر ارزش‌های اجتماعی و حرفه‌ای تعارض پیدا کند و انتخاب یکی از آنها یک مسالة اخلاقی را آشکار کند. گفتن حقیقت ممکن است با منفعت و مصلحت عمومی، تاثیر اصلاحی آن، حفظ حریم خصوصی، و احترام به سلیقه و ذایقة فرهنگی خوانندگان تضاد داشته باشد.
 
 
 
کلمات کلیدی:

اخلاق رسانه ای

اصول اخلاقی روزنامه نگاری

جرایم مطبوعاتی و رسانه ای

نمونه های جهانی آیین نامه های اخلاقی

 
 
 
هدف تحقیق:
توجه به اخلاق در رسانه ها یا اخلاقیات ویژة رسانه ها را جدیت می بخشند. توجه به لوازم و تبعات موادی که در رسانه ها عرضه می‏شوند (خشونت و جرم) ایجاد فضای پر از تفاهم میان کارشناسان و صاحب نظران و نیز کارگزاران و مردم، همچنین رعایت برخی حریم ها (حریم حقوق فردی و شأن و منزلت افراد) هیچ یک بدون اخلاق قابل تحقق نیستند. حتا اگر قوانین رسانه ها به اندازةکافی گویا باشند، رعایت برخی از اصول اخلاقی توسط رسانه ها همچنان ضرورت دارد. نه حقوق می‏تواند جای اخلاق را بگیرد و نه اخلاق قادر است بر جایگاه حقوق بنشیند.
 
 این دو مکمل یکدیگرند. نظام حقوقی معمولاً پس از وقوع جرم دخالت می‏کند و پیش از آن نقش اخطار دهنده دارد، ولی اخلاق به صورت یک نیروی ارادی و خود آگاه در درون خود افراد عمل می‏کند.روی این مسأله که رسانه‏ها چطور می‏توانند در نشر وپخش برنامه و نشر ستون های اخباری و روزنامه‏ای اخلاقی عمل کنند لازم دیده شد تا پایان نامه ای را در مورد اصول اخلاقی ارتباطات به گونة تحقیقی رویدست گیرم که بی گمان هدف محوری این اثر برملا ساختن و شناختاندن اصولی است که ژورنالیستان را در عرصة فعالیت های شان به وجه احسن یاری رساند.  
حقوق رسانه‌ها دیگر اصطلاحی ناشناخته نیست.
 
 ژورنالیستان و همه كسانی كه در سایر انواع رسانه‌ها به فعالیت حرفه‌ای مشغول هستند، پذیرفته‌اند كه باید در چارچوب ضوابطی حركت كنند كه قانونگذاران ترسیم كرده‌اند، اما هنوز هم «اخلاق رسانه‌ها» اصطلاحی است برای برخی ناشناخته و حتا تعجب‌آمیز. مفهوم اصول اخلاق رسانه‌ ها مقصود از اصول اخلاق رسانه‌ها مجموعه قواعدی است كه باید دست‌اندركاران رسانه‌ها داوطلبانه و براساس ندای وجدان و فطرت خویش در انجام كار حرفه‌ای رعایت كنند؛ بدون آن‌كه الزام خارجی داشته باشند یا در صورت تخلف دچار مجازاتهای قانونی گردند. 
 
 
 
 
فهرست مطالب
مقدمه : 7
هدف تحقیقResearch Target: 15
اهمیت تحقیق :Research Importance 16
طرح مسألهFeature Problem: 19
چارچوب نظری تحقیق:Frame Work Of Research : 20
محدود یت های تحقیق Research Limitation : 21
 

فصل نخست:مفاهیم کلیدی پژوهش Key Points of Research 24

عرف چیست؟ قانون کدامست؟ What is Tradition & which is Law? 32
عرف چیست؟What is Tradition? 32
رابطه بین قانون و عرف: Relation between Law & Tradition 34
از عرف اخلاقی تا اخلاق عرفی: 36
نسبت بین عرف و اخلاق چیست؟ What is the relation between Tradition and Ethics? 37
رویة قضایی:Jurisprudence 38
نظم اجتماعی: Public Order 42
 

فصل دوم:نگاه گذرا به اخلاق حرفه ای و حرفه ژورنالیزم 55

اخلاق كاری و ابعاد آن: 56
تعهد و تعهد كاری: 57
ژورنالیزم Journalism: 58
ژورنالیزم شغل است یا حرفه؟ 58
راهکارهای حرفه‏ای شدن ژورنالیست 61
عناصر متشكله تعریف قانونی ژورنالیست 66
ژورنالیست حرفه‏ای از دیدگاه برخی از کشورها 72
هندوستان: 74
بنگلادش: 74
الجزایر: 75
سوریه: 75
ایران 76
افغانستان: 77
آیا ژورنالیزم، حرفه‌ی خاص است؟ 77
الف. وظایف فنی ژورنالیستان 78
اصول ۹ گانه ژورنالیزم 82
اساس تحقیق موسسه «پیو» به 82
اخلاق و اصول اخلاقی 87
 

فصل سوم:تاریخچه و پس منظراخلاق رسانه ای 95

رسانه ها و اخلاق 98
روابط دو سویه رسانه و اخلاق 102
دامنة تأثیر اخلاق رسانه‏ای 103
رابطه حقوق و اخلاق 106
ویژگیهای قاعدة حقوقی 108
تفاوت دستورهای حقوقی و اخلاقی 109
تفکیک مرز حقوق و اخلاق 113
اخلاق رسانه‏ای در روند دموكراسی 117
 

فصل چهارم:اصطلاحات ویژة اخلاق در ژورنالیزم 126

پیشقدم یا منصف؟ 126
انصاف، صراحت و شفافیت: Fairplay,Clarity,Transparency 128
صداقت:Vericity 129
ممنوعیت پخش:Broadcast Prohabition 130
حریم خصوصی و حق دسترسی آزادانه به اطلاعات 131
تعریف حریم خصوصی Private Domain : 131
2. قلمرو و حوزه‌های‌ حریم‌ خصوصی‌: Private Domain : 142
3. حریم خصوصی اطلاعاتی 142
4. تهدیدها علیه حریم خصوصی 144
روتن‌برگ سه ویژگی تکنالوژی در قلمرو نظارت را چنین بر می شمارد: 144
حرمت حریم خصوصی افراد Veneration private domain: 162
تعارض «حق دسترسی آزاد به اطلاعات» و «حریم خصوصی» 164
حق پاسخگوی Rights of Response 170
حق امتناعRights of Deny : 172
ثبت مخفیانه Recording : 173
ناشناس ماندن Being unknown : 175
تعهدات شخصی : Personal treaties 180
فعالیت های غیرقابل قبول شامل موارد زیر است: 181
دنیای سیاست:Politices World 182
فاصله گرفتن Impassiveness : 186
فشارهای تجارتی Commercial Stress: 187
شجاعت و شرافت حرفه‏ای خبرنگار Journalist Professional Daring: 188
افترا چیست؟What is Lible 195
در قانون رسانه ها نیز نشر مطالب ذیل منع شده است: 198
انواع افترا Kind of Lible : 201
دفاع در برابر اتهام افتراDefence against 202
انتقاد سالم و سازنده: 206
اجتناب از نشر مطالب مستهجن: 207
رسانه های زرد چیست؟ 210
 

فصل پنجم :اخلاق و اطلاعات 217

انترنت،اطلاع رسانی و اخلاق گرایی 222
اهمیت اخلاق در رسانه ها 225
ضرورت رعایت اخلاق در ژورنالیزم 227
وظایف اخلاقی، و اخلاق ژورنالیزم 229
بایدها و نبایدهای اخلاقی 230
ج – چالش ها و آسیب های اخلاقی: 245
2. نقش ارزش ها و جهت گیری های رسانه در گزینش اخبار: 246
3. نقش عامل قدرت و ثروت در خبررسانی: 246
4. عدم اشتغال ورزی ژورنالیستان در رسانه ها: 248
6. جعل هویت در گرفتن اطلاعات: 250
9. سوء استفاده از اطلاعات جرایم جنسی: 251
اخلاق عكاسیِ خبری جدید در قالب یک مثال 265
نهاد ماده 19Article 19 Foundation 274
مدلی برای قانون آزادی اطلاعات 274
فصل اول: تعاریف و هدف 279
فصل دوم: حق دسترسی به اطلاعات نزد نهادهای عمومی و خصوصی 281
فصل چهارم:استثناها 295
فصل پنجم:«مقام عالی اطلاع‌رسانی» 300
فصل ششم: اجرای قانون توسط «مقام عالی اطلاع‌رسانی» 304
فصل هفتم: هشداردهندگان 309
فصل هشتم: مسؤولیت مدنی و جنایی 310

 

فصل ششم:پیشینه و نمونه های جهانی نظامنامه های اخلاقی 315

لزوم دید تدوین اصول اخلاق حرفه ای خبرنگاری 320
اخلاق و انتظارات اجتماعی در كلی ترین حالت خود شامل چهار ارزش زیر می‏شود: 323
1 - صداقت و راستگویی 323
2 - انصاف و برابری 323
3 - امانت داری 323
4 - وفاداری و احساس مسؤولیت اجتماعی. 323
پدیدة اخلاقی 324
1. قضاوت اخلاقی 324
2.    عاطفه اخلاقی 324
3.   اراده و اختیار اخلاقی. 324
اصل اول- حق مردم در دستیابی به اطلاعات: 325
اصل دوم- ژورنالیست باید خود را وقف حقیقت نماید. 326
اصل سوم- مسؤولیت اجتماعی ژورنالیست: 327
اصل چهارم- شرافت حرفه‏ای ژورنالیست: 327
اصل پنجم- دسترسی همگانی و مشاركت: 327
اصل ششم- احترام به حریم خصوصی و حیثیت انسانی: 327
اصل هفتم- احترام به منافع عمومی: 328
اصل هشتم- احترام به ارزشهای جهانی و متنوع فرهنگها: 328
اصل نهم-محو جنگ و سایر مصایب فراروی بشر: 328
اصل دهم- برپایی نظم اطلاعاتی و ارتباطی نوین جهانی: 329
اصل طرفداری از استبداد: 330
اصل طرفداری از آزادی: 331
 

فصل هفتم:کدهای جهانی اخلاق ژورنالیزم مشکلات، محدودیت‌ها و پیشنهادها 334

کدهای جهانی اخلاق ژورنالیزم و ارتباطات 337
پیش نویس سند میثاق اصول اخلاقی حرفة‎ ‎ژورنالیزم 349
حقوق و‎ ‎امتیازهای ژورنالیزم 351
مسؤولیت اجتماعی خبرنگار 357
اصول اخلاقی ژورنالیستان و رسانه های افغاانستان (طرح ) 359
 

فصل هشتم:جرایم رسانه‏ای 373

جرم مطبوعاتی چیست؟ 377
الف-تعریف عام جرم مطبوعاتی: 377
ب. تعریف جرم مطبوعاتی: 378
آیا در جرایم مطبوعاتی علاوه‌ بر مدیر مسؤول، نویسنده‌ وژورنالیست هم‌ مسؤولیتی دارند؟ 380
آزادى مطبوعات، جرایم و تخطی های  مطبوعاتى 383
منموعیت نشر مطالب از طریق وسایل علنی در قانون جزای افغانستان 386
رسانه ها عامل مسایل جرمی 392
سانسور چیست؟ 407
کاپی رایت چیست؟ 408
قانون رسانه های کشور مصوب  اسد 1388 411
ماده سیزدهم:رسانه برقی عامه: رادیو تلویزیون ملی افغانستان: 418
مقایسه قانون رسانه های 1388 با قانون پیشین 433
افزایش مواد 434
دریافت و بررسی تقاضاها برای تاسیس رسانه ها 438
رادیو و تلویزیون ملی: 438
فقرات افزودی در بخش نشرات ممنوعه: 439
معاهده جهانی حق تقلید 1952 442
تصمیم نامه مربوط به ماده یازدهم: 469
نتیجه: 471
پیشنهادها: 476
منابع: 480