آثار و مفاسدی که معامله با آلات قمار و جرائم مرتبط با آن در جوامع بشری بوجود آورده است شارع را بر آن داشته است که علاوه برحرام دانستن این معاملات، مجازات‌هایی نیزبرای آن در نظر بگیرد. روند مبارزه با معامله آلات قمار هر روز گسترده تر شده است به طوری که در سال 1375 جرم‌هایی که در سابق جرم تلقی نمی‌شدند جرم انگاری شده‌اند، از جمله حمل و نگهداری، ورود به کشور و در معرض خرید و فروش قرار دادن که نشان ازعزم جدی شارع در مبارزه با آلات قمار می‌باشد.

 

 

 

 

در مبانی فقهی و حقوقی معامله با ابزارآلات قمار تلاش گردید که با استفاده از موارد جدیدی از جمله قواعد مسلم فقهی و مناط یابی و حتی قیاس با برخی از جرائم دیگر به بحث ممنوعیت و مجازات معامله با آلات قمار پرداخته شودکه این تطبیقات چندان هم از نظر دور نمی‌رسند. این نظر با مبارزه شرعی و قانونی مناسب به نظر می‌رسد چرا که شدیدترین تعابیر روایی و قرآنی در رابطه با آن وجود دارد.

 

 

 

 

آثاری که معامله با ابزارآلات قمار در پی داشت به آثار فردی و اجتماعی تقسیم شد. در خصوص جرم انگاری آن نیز مقنن حساسیت وسخت گیری‌های زیادی را وضع نموده که حاکی از اهتمام جدی برای مبارزه با آن را گوشزد می‌نماید به طوری که در رابطه با آن هیچ استثنایی به چشم نمی‌خورد و این در حالی بود که برد و باخت در سبق و رمایه در قانون مدنی اجازه داده شده بود. در بحث مسئولیت مدنی طرفین معامله نیز سعی شد علاوه بر استفاده از مبانی معلوم در معاملات باطل از نهادهایی دیگری از جمله قواعدفقهی برای اثبات مسئولیت طرفین معامله استفاده گردد.

 

 

 

 

 

 

 


فهرست مطالب


مقدمه    1
فصل اوّل:کلیات    4
طرح تحقیق    5
1. تبیین موضوع    5
2. ضرورت وهدف از اجرا    5
3. پیشینه تحقیق    6
4. فرضیه تحقیق    7
5. روش تحقيق    7
6. سازماندهی تحقیق    7
7. موضوع شناسی    8
1-1-7. قمار    8
1-1-1-7. قمار در لغت    8
2-1-1-7. قمار در اصطلاح    10
2-1-7. آلات قمار    12
1-2-1-7. شطرنج    14
2-2-1-7. نرد    16
3-2-1-7. کعاب    18
4-2-1-7. اربعه عشر    19
5-2-1-7. خواتیم    19
6-2-1-7. پاسور    20
3-1-7. میسر    21
4-1-7. معامله    23
5-1-7. احکام وضعی قراردادها    26
6-1-7. بیع    29
7-1-7. تاریخچه آلات قمار    31
8-1-7. ضبط    34
9-1-7. مصادره    35
10-1-7. معدوم کردن    35

 

 

فصل دوم: مستندات فقهی و حقوقی معامله با آلات قمار    36
1-2. مستندات فقهی    37
1-1-2. آیات    38
1-1-1-2. آیات عام    39
2-1-1-2. تفسیر آیات    45
3-1-1-2. آیات خاص    49
2-1-2. روایات    57
1-2-1-2. روایات عام    57
2-2-1-2. روایات خاص    62
3-1-2. اجماع    68
4-1-2. عقل    71
5-1-2. سایر مستندات    72
1-5-1-2 سکرآور بودن    72
2-5-1-2. حرمت از باب اكل سم    73
3-5-1-2. حرمت از باب قاعده‌ى حرمت اسراف    74
4-5-1-2. قاعده اعانت بر اثم و عدوان    76
5-5-1-2. قاعده حرمت مقدمه‌ى حرام    77
6-5-1-2 قاعده‌ى نفى سبيل    78
7-5-1-2. حرمت معاملات آلات قمار با استفاده از قواعد فقهی    79
1-7-5-1-2. قاعده لا ضرر    80
2-7-5-1-2. قاعده حفظ نظام و مصالح جامعه    81
2-2. مستندات حقوقی معامله با آلات قمار    83
1-2-2. فقدان شرایط اساسی صحت معاملات    85
1-1-2-2. مشروعیت جهت معامله    86
1-1-1-2-2. اثر جهت نامشروع در عقد    88
2-2-1-2 نامشروع بودن موضوع معامله    90
3-1-2-2. مبناي قاعده دارا شدن غير عادلانه در حقوق ایران    92

 


فصل سوم: تحلیل آثار معامله با ابزار قمار در فقه و حقوق ایران    96
1-3. آثار مدنی    98
1-1-3. بررسی وضعیت ید طرف معامله با آلات قمار    99
2-1-3. روابط طرفين معامله با آلات قمار نسبت به ردّ عين مورد عقد يا بدل آن    102
3-1-3. روابط طرفين معامله با آلات قمار نسبت به منافع مورد معامله    103
4-1-3. حکم تکلیفی و وضعی معامله باآلات قمار    103
5-1-3. مسئولیت مدنی    104
1-5-1-3. قاعده ضمان ید    105
2-5-1-3. قاعده ضمان ید در قانون مدنی    109
3-5-1-3. قاعده ما یضمن    112
4-5-1-3. توجيه قاعده عكس    117
6-5-1-3. قاعده اقدام    119
7-5-1-3. احترام به مال ديگران    121
8-5-1-3. قاعده لاضرر    121
9-5-1-3. اصل ضمان ید متعاقبه    122
2-3. آثار معامله با ابزار قمار درقانون مجازات اسلامی    123
1-2-3. قلمرو مجازات معامله با آلات قمار در فقه و حقوق و ارکان تشکیل دهنده جرم    125
1-1-2-3. عنصر قانونی    126
2-1-2-3. موضوع جرم    127
3-1-2-3. عنصر مادی    127
4-1-2-3. نتیجه مجرمانه    128
5-1-2-3. عنصر روانی    128
2-2-3 مجازات معامله با آلات قماردر فقه    129
2-2-3. حد (افساد في الأرض) اعدام و ساير مجازات‌های سخت (تعزير)    131
1-2-2-3. مجازات فقط از باب حد يا تعزير شرعى    132
2-2-2-3. افساد في الأرض مستقل از محاربه    132
3-2-3. ضبط و معدوم کردن اسباب و نقود قمار    133
4-2-3. قاچاقچى و توليد كننده    136
5-2-3. توقيف و مصادره اموال حاصل از معامله با آلات قمار    137
6-2-3. ضبط و استرداد مال مأخوذه از قمار    137
نتیجه گیری    140
منابع    141